๑. ประวัติพระพุทธประธาน

หลังจากวันตรัสรูแลวได ๒ เดือน พระพุทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาดวยบทพระธรรมจักกัปปวัตตนสูตร ซึ่งเปนพระสูตรวาดวยการหมุนวงลอธรรม ทรงแสดงแกพระปญจวัคคียที่ปาอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี ในวันอาสาฬหปูรณมี ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ พระธรรมเทศนามีใจความสําคัญ คือ ทรงใหงดเวนทางสุดโตง ๒ สาย ไดแก กามสุขขัลลิกานุโยค การประกอบตน ใหหมกมุนในกาม และอัตตกิลมถานุโยค ทําตนเองใหลําบาก จากนั้นทรงแสดงมัชฌิมาปฏิปทา (ทางสายกลาง) ไดแก มรรคมีองค ๘ อันเปนขอปฏิบัติใหถึงทางดับทุกข และอริยสัจ ๔ ความจริงอันประเสริฐ ไดแก ทุกข สมุทัย นิโรธ มรรค

เมื่อแสดงธรรมจบลง โกณฑัญญพราหมณ หนึ่งในปญจวัคคียไดดวงตาเห็นธรรมมีความเห็นแจงชัดวา

“ยํ กิฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ

สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีความเกิดขึ้นเปนธรรมดา สิ่งนั้นทั้งหมดมีความดับเปนธรรมดา”

โกณฑัญญพราหมณสําเร็จเปนพระโสดาบันในวันนั้น เปนบุคคลแรกในพุทธศาสนาที่ไดสําเร็จเปนอริยบุคคล จากนั้น พระพุทธเจาทรงเริ่มประดิษฐานพระพุทธศาสนาในชมพูทวีป เนื่องจากมีองคประกอบของพระรัตนตรัยครบถวนคือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ เหตุการณนี้เกิดขึ้นกอนพุทธศักราช ๔๕ ปี

​

๒. ความเปนมา

สืบเนื่องจากปพุทธศักราช ๒๕๕๕ ชาวพุทธทั่วโลกไดจัดงานพุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ป แหงการตรัสรูของพระพุทธเจา คณะสงฆวัดปาธรรมอุทยานและคณะบุญภาคีพุทธบริษัท ซึ่งนําโดย คุณนริศ เชยกลิ่น ประธานเจาหนาที่บริหาร บริษัท สิงหเอสเตท จํากัด (มหาชน) ไดมีกุศลศรัทธาสรางอุโบสถพุทธชยันตี กําหนดเขตกวาง ๒๘ เมตร ยาว ๓๗ เมตร อุโบสถหลังนี้ตั้งอยูบนพื้นที่วัดปา ๑,๐๐๐ กวาไร ของจังหวัดมหาสารคาม โดยประกอบพิธีวางศิลาฤกษเมื่อวันเสารที่ ๙ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๕๕ ตรงกับวันแรม ๕ ค่ำ เดือน ๗ ปเถาะ เวลา ๐๙.๑๙ น. การกอสรางอุโบสถหลังนี้ก็เพื่อประโยชนใชสอยในการประกอบศาสนกิจของพระภิกษุสงฆ และนอมถวายเปนพุทธบูชาฉลองพุทธชยันตี ๒๖๐๐ ป แหงการตรัสรูของพระพุทธเจา

ตอมาเมื่อป พ.ศ. ๒๕๕๖ คณะกรรมการจัดสรางอุโบสถพุทธชยันตีจึงมีมติจัดสรางพระพุทธประธานเพื่ออัญเชิญประดิษฐานภายในอุโบสถ โดยอาศัยหลักความเชื่อตามคตินิยมวา “การสรางพระพุทธประธานหรือสรางรูปเปรียบพระพุทธเจานั้น จัดเปนอุทเทสิกเจดียและเปนพุทธานุสติ ชาวพุทธนิยมสรางขึ้นเพื่อนอมระลึกถึงพระพุทธองคในฐานะผูใหกําเนิดพระพุทธศาสนา และทรงประกาศสันติธรรมแกชาวโลกใหมีสันติสุขอยางแทจริง” คณะสงฆวัดปาธรรมอุทยาน และคณะบุญภาคีพุทธบริษัทไดระลึกถึงพระพุทธจริยาดังกลาว จึงไดจัดสรางพระประธาน “ปางดวงตาเห็นธรรม” ขนาดหนาตักกวาง ๑.๙๙ เมตร สูง ๓ เมตร ทองเหลือง ไมปดทอง ซึ่งเปนพุทธปฏิมาที่ออกแบบจากหลอมรวมศิลปะจากอดีตสูปจจุบันอยางลงตัว การจัดสรางพระประธานนี้ วัตถุประสงคเพื่อนอมถวายเปนพุทธบูชาในมหาสมัยพุทธชยันตี ๒,๖๐๐ ป แหงการตรัสรูของพระพุทธเจา และเพื่ออัญเชิญประดิษฐานภายในอุโบสถพุทธชยันตี ใหเปนพุทธานุสาวรียในการ กราบไหวบูชาของพุทธศาสนิกชน อีกทั้งเปนการสืบอายุพระพุทธศาสนาใหสถาพรตอไป

​